به بهانه تعطیلی کارخانه نوآوری آزادی

پیش نوشت:

قبل از کرونا بود که به دعوت روابط عمومی کارخانه برای بازدید رفتیم آنجا. خوب و مهمان نواز و محترم. دقیقا خاطرم هست که همان موقع هم دغدغه جابجایی و هزینه های انجام شده وجود داشت. اما چرا تا الان چاره ای اندیشیده نشده است. کارخانه نوآوری خانه ای بود که از اول هم روی آب بنا شده بود. مستاجر تا ابد که نمی ماند، مشخص است که بالاخره باید جابجا شود. اما امروز ارزش کارخانه به موقعیت اش نیست بلکه مغزهایی که آن خرابه را به چنین جایگاهی رساندند ارزشمند هستند که شرف المکان بالمکین.

سوالات زیادی وجود دارد که چرا از ابتدا یک جایی را نخریدند؟ چرا الان می گویند قرار است تعطیل شود؟ چرا دنبال جای دیگری نمی گردند؟ چرا همان تیم ها با هم همکاری نمی کنند؟ سرنوشت شرکت های بزرگ که روشن است اما فریلنسر ها و تیم های تازه تاسیس الان باید چکار کنند؟

اما چه فایده که پاسخ تمام این سوالات را زمان خواهد داد. به بهانه سرنوشت کارخانه نوآوری آزادی یک بررسی کلی میکنم که شتابدهنده چیست؟ فضای کار اشتراکی چه کارکردی دارد؟ مرکز نوآوری چه ماهیتی دارد؟ با من همراه باشید.

معرفی

در چشم انداز کسب و کار امروزی که به سرعت در حال تحول است، نوآوری کلید موفقیت است. سازمان‌ها، کارآفرینان و استارت‌آپ‌ها دائماً به دنبال راه‌های جدیدی برای توسعه محصولات، خدمات و فناوری‌های نوآورانه هستند. برای تقویت نوآوری، اکوسیستم های مختلفی از جمله کارخانه های نوآوری، فضاهای کار اشتراکی و شتاب دهنده ها پدید آمده اند. این محیط‌ها زمینه‌ی حاصلخیزی را برای ذهن‌های خلاق فراهم می‌کند تا با هم همکاری کنند، یاد بگیرند و ایده‌هایشان را تسریع کنند. که الحق کارخانه جای خوبی بود

کارخانه های نوآوری: زمینه های پرورش خلاقیت

کارخانه‌های نوآوری که اغلب به عنوان آزمایشگاه‌های نوآوری یا مراکز طراحی شناخته می‌شوند، فضاهای اختصاصی در سازمان‌ها هستند که تیم‌ها منحصراً بر نوآوری و حل خلاقانه مشکلات تمرکز می‌کنند. این کارخانه ها یک محیط کنترل شده و حمایتی را فراهم می کنند که در آن کارکنان می توانند خارج از چارچوب های رایج فکر کنند، آزمایش کنند و ایده های جدید را بدون محدودیت های عملیات روزانه توسعه دهند. در واقع دیزان خاص و مدرن این نوع فضا اساسا بخاطر پرورش خلاقیت است نه اینکه ادا باشد یا نمایشی الکی که کارخانه نوآوری آزادی از لحاظ طراحی واقعا جذاب بود. هم اینکه یک فضای متروکه را آباد کرده بودند هم اینکه هر بخش اش واقعا دنیای جدیدی بود.

ویژگی های کلید کارخانه های نوآوری:

آ. تیم های چند رشته ای: کارخانه های نوآوری افراد را از بخش ها و زمینه های مختلف گرد هم می آورند و طیف متنوعی از دیدگاه ها و ایده ها را پرورش می دهند.

ب. منابع و تخصص: این مراکز مجهز به فناوری پیشرفته، ابزارهای تحقیقاتی و مربیان متخصص برای پشتیبانی از فرآیند نوآوری هستند. در ایران در کل کمبود مربی داریم. مربی خوب کم پیدا میشه و این مشکل ایضا در کارخانه نوآوری آزادی هم وجود داشت. البته نسبت به کل کشور سطح واقعا خوبی از مربیان در آنجا فعالیت داشتند.

ج. فرهنگ تحمل ریسک: شکست به عنوان پله ای برای موفقیت، تشویق به آزمایش و یادگیری از اشتباهات تلقی می شود. این شجاعت در ایران بیشتر از اینکه بخاطر وجود چنین فضاهایی باشد، بدلیل انرژی بالای افراد دهه هفتاد و این اواخر دهه هشتاد بود. ایران به اندازه کافی چالش دارد. بنظرم ریسک پذیری  در ایران بیشتر از اینکه حمایت بخواهد، یک مدل فکری نیاز دارد.

فضاهای کار اشتراکی: محیط های مشارکتی

فضاهای کار اشتراکی در سال‌های اخیر شاهد رشد تصاعدی بوده‌اند و فریلنسرها، استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های تأسیس‌شده را جذب کرده‌اند. در تمام دنیا این فضاهای کاری اشتراکی بیشتر از یک میز و اتصال به اینترنت را فراهم می کنند. آنها یک اکوسیستم پر رونق از همکاری و شبکه را ارائه می دهند. البته این همکاری و شبکه سازی مربوط می شود به فرهنگ آدم هایی که در این فضاها مشغول می شوند. ما ایرانی ها در همکاری و کار تیمی اصلا خوب نیستیم، اصلا. فقط دنبال تهاتر هستیم چیزی که برای کسب و کارهای نوپا واقعا سم است و انرژی آنها را می گیرد. البته طیف دیگری از این فضا هم در ایران وجود دارد که مثالا یک دفتری داشتند که اجاره نمی رفته است، می آیند اتاق های شیشه ای می سازند و استیکر ها خلاقانه با جملات آنچنانی به در و دیوار می چسبانند که از آن فضا درآمد داشته باشند. در این گونه فضاها کار جدی بیرون نمی آیند. اتاق جلسات را به مشاوران و وکلا اجاره می دهند و روزگار می گذرانند.

ویژگی های کلیدی:

آ. ایجاد اجتماع: فضاهای همکاری با میزبانی رویدادها، کارگاه ها و جلسات، حس اجتماع را ایجاد می کند و تعامل و اشتراک دانش را تسهیل می کند. کارخانه نوآوری در این مورد واقعا عالی بود.

ب. انعطاف پذیری: اعضا می توانند فضا را به صورت کوتاه مدت اجاره کنند و به آنها اجازه دهد تا با نیازها و شرایط در حال تغییر سازگار شوند.

ج. عضویت متنوع: این فضاها افراد را از صنایع مختلف جذب می‌کنند که منجر به پیوندهای بی‌نظیر و طوفان فکری متقابل ایده‌ها می‌شود. مثلا هفت و هشت واقعا نمود همچین ایده بود. متفاوت و خلاقانه

شتاب دهنده ها: پرورش و پیشبرد استارت آپ ها

شتاب دهنده ها با فراهم کردن منابع، راهنمایی و بودجه برای تسریع در رشد استارتاپ ها، نقش مهمی در پرورش استارتاپ ها ایفا می کنند. این برنامه ها معمولاً محدود به زمان هستند و یک برنامه درسی ساختار یافته برای کمک به استارتاپ ها برای غلبه بر چالش های رایج ارائه می دهند.

ویژگی های کلیدی:

آ. Seed Funding: شتابدهنده ها در ازای سرمایه اولیه به استارتاپ ها کمک مالی می کنند و به آنها فاند مالی برای تمرکز بر توسعه و رشد می دهند. بخاطر تورم عملا این مورد در ایران خیلی نایاب است . خاطرم هست سال نود و سه یکی از دوستان 20 میلیون فاند گرفته بود و کلی برنامه و کپین و پرسنل متخصص جذب کرده بود.

ب. مربیگری: استارت‌آپ‌ها راهنمایی‌هایی را از مربیان با تجربه دریافت می‌کنند که بینش و مشاوره در مورد استراتژی، ورود به بازار و توسعه محصول ارائه می‌دهند. این مورد شاید کم ارزش ترین باشه تو کل کشور چون معمولا دانشی بیشتر از بوم کسب و کار نوشتن وجود ندارد. بجز چند جایی مثل سامسونگ که واقعا فکر های خوبی در مربیان آنجا وجود داشت.

ج. روزهای ارائه: شتابدهنده ها در روزهای ارائه به اوج خود می رسند، جایی که استارت آپ ها کسب و کار خود را به اتاقی پر از سرمایه گذاران بالقوه می برند، در معرض دید قرار می گیرند و بودجه بیشتری را تضمین می کنند. در این بخش ارتباطات مدیران خیلی مهم می شود یعنی چقدر برش دارند که سرمایه گذاران واقعی را پای کار بیاورند.

هم افزایی بین اکوسیستم های نوآوری

بدانید و آگاه باشید که سه عنصر – کارخانه‌های نوآوری، فضاهای هم‌کاری، و شتاب‌دهنده‌ها – متقابل نیستند. در واقع، آنها اغلب به صورت پشت سر هم برای تقویت نوآوری کار می کنند. به عنوان مثال، یک استارتاپ ممکن است سفر خود را در یک فضای کار اشتراکی آغاز کند، سپس به یک برنامه شتاب دهنده برای تأمین مالی و راهنمایی بپیوندد و بعداً با رشد خود، کارخانه نوآوری خود را ایجاد کند.

مزایای این اکوسیستم ها:

همکاری پیشرفته: فضاهای کار اشتراکی، همکاری و شبکه سازی بی‌نظیر را توسعه میدهند، در حالی که کارخانه‌های نوآوری و شتاب‌دهنده‌ها محیطی ساختاریافته برای همکاری متمرکز  و هدفمند فراهم می‌کنند.

یادگیری و رشد: استارت‌آپ‌ها از برنامه درسی ساختاریافته و راهنمایی ارائه شده توسط شتاب‌دهنده‌ها بهره می‌برند، در حالی که فضاهای کار اشتراکی و کارخانه‌های نوآوری فرصت‌هایی را برای یادگیری و آزمایش مستمر ارائه می‌دهند.

دسترسی به منابع: کارخانه های نوآوری اغلب به منابع شرکتی دسترسی دارند، در حالی که فضاهای همکاری، کارآفرینان را به شبکه گسترده تری از شرکا و مشتریان بالقوه متصل می کند.

نتیجه

کارخانه های نوآوری، فضاهای کار اشتراکی و شتاب دهنده ها اجزای ضروری اکوسیستم کارآفرینی مدرن هستند. آنها محیطی پویا و حمایتی را ارائه می دهند که خلاقیت، همکاری و رشد را پرورش می دهد. چه یک سازمان باشید که به دنبال نوآوری است، چه کارآفرینی که به دنبال راه اندازی کسب و کار خود است، یا فردی که مشتاق عضویت در یک جامعه نوآور است، این مراکز بسترهای ایده آلی را برای تبدیل ایده ها به واقعیت و ایجاد پیشرفت در یک جامعه همیشه در حال تکامل فراهم می کنند.

نمیدانم در شرایط فعلی پس از تعطیلی مراکز نوآوری شهرداری چه اتفاقی برای کارخانه می افتد اما میدانم این مسیر ادامه دارد. آدم هایی که آنجا ساخته شدند همه در مسیر موفقیت و رشد هستند.

شما هم تلاش کنید.